Nghề viết lách khác với những nghề khác ở chỗ nó không có một công thức sẵn. Nếu bạn muốn làm kỹ sư, bạn lấy bằng kỹ thuật. Nếu bạn muốn làm y tá, bạn học chương trình điều dưỡng. Nhưng nếu bạn muốn làm ký giả (người viết), con đường của bạn thường không rõ ràng.

Một số nghề nghiệp liên quan đến viết lách mà bạn có thể theo đuổi:

Hiểu nôm na là đảm bảo rằng hình ảnh của doanh nghiệp luôn tốt đẹp trong mắt công chúng bằng cách lập kế hoạch truyền thông, làm thông cáo báo chí, newsletter, quảng cáo, vân vân.

Yêu cầu: Quan hệ rộng rãi với các cơ quan truyền thông, có kỹ năng viết lách và có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực truyền thông.

Nhiệm vụ: tạo ra các tài liệu hướng dẫn sử dụng thiết bị điện tử, phần mềm, và những văn bản chuyên ngành khác.

Yêu cầu: Am hiểu về một lĩnh vực nào đó (như hành chính nhân sự hoặc phát triển phần mềm chẳng hạn), có khả năng chuyển đổi những thông tin khô khan thành lời văn súc tích, dễ hiểu mà vẫn chính xác.

Đây là công việc rất có triển vọng, được dự đoán là phát triển mạnh từ nay đến 2026 (theo trang Trade Schools).

Nhiệm vụ: Viết kịch bản phim điện ảnh, chương trình truyền hình, sân khấu hoặc các video trên YouTube.

Yêu cầu: Biết viết kịch bản, biết xây dựng nhân vật, tình huống, viết thoại. Thái độ cởi mở khi đón nhận những phê bình mang tính xây dựng. Một biên kịch thường mất nhiều thời gian sửa kịch bản hơn là viết kịch bản.

Nhiệm vụ: Viết tiểu thuyết, truyện ngắn.

Yêu cầu: Kỹ năng kể chuyện, và có phong cách riêng, gây được sự chú ý với các độc giả.

Nhiệm vụ và yêu cầu gần giống với truyền thông doanh nghiệp, nhưng đối tượng của PR có thể là cả những cá nhân, những người nổi tiếng. Thực tập (internship) là con đường hợp lý để bước chân vào nhiều công ty PR.

Nhiệm vụ: Đọc bản thảo, đề xuất thay đổi và cải thiện với tác giả và làm việc các bên liên quan (có thể mất hàng tháng, thậm chí cả năm trời). Định hình và phát triển bản thảo sao cho nó sẵn sàng để xuất bản (hợp thị hiếu, hợp pháp).

Nhiệm vụ: Bạn có thể được các doanh nghiệp tuyển dụng để viết nội dung quảng bá cho các sản phẩm của họ, như giới thiệu về các khóa học tiếng Anh hoặc đồ nội thất, vân vân.

Yêu cầu: Có kỹ năng viết lách và giao tiếp tốt, biết cách lên kế hoạch, tạo dựng và quản lý nội dung nhằm đạt mục tiêu cụ thể về số lượng người xem trang. Bạn có thể cũng cần biết về SEO (Search Engine Optimization) và Social media marketing nữa.

Nhiệm vụ: Bạn có thể dịch sách, bài báo, hoặc làm trong lĩnh vực bản địa hóa (localisation).

Yêu cầu: Am hiểu về tiếng Việt lẫn thứ tiếng mà bạn lựa chọn để chuyển ngữ (Anh, Hoa, Nhật, Hàn...). Viết tốt trong cả hai ngôn ngữ.

Ngành này khá mới mẻ ở Việt Nam. Sự khác biệt của game so với loại hình media khác là game có sự tương tác giữa người chơi và chương trình, dẫn đến có rất nhiều khả năng và "hướng rẽ" của câu chuyện.

Viết kịch bản cho game vì thế khác với viết kịch bản phim hay sân khấu. Nhưng yêu cầu hàng đầu vẫn là sự sáng tạo và kỹ năng ngôn ngữ tốt.

Nhiệm vụ: Bạn có thể làm việc cho đài truyền hình, đài phát thanh, các cơ quan báo chí, đưa tin về các sự kiện thời sự hàng ngày. Bạn có thể sẽ phải lựa chọn một chuyên mục nào đó để theo đuổi: Thể thao, xã hội, kinh tế, khoa học, văn hóa - nghệ thuật, vân vân.

Nhiệm vụ: Viết nội dung quảng cáo ở dạng ấn phẩm, trực tuyến, truyền hình hoặc radio, tạo các slogan, các dòng chữ trên billboard, poster... Bạn sẽ học được nhiều nhất khi làm trong các agency quảng cáo.

Bạn sẽ đi du lịch và viết về trải nghiệm của mình ở những nơi bạn đến, review các nhà hàng, khách sạn, khu nghỉ dưỡng... Đây là công việc mà ai cũng mơ ước, nhưng để xây dựng được tên tuổi của mình, sẽ cần rất nhiều thời gian và công sức đấy.

1. Làm quen với công nghệ

Để kiếm tiền online trước hết bạn phải làm quen với công nghệ và không có con đường tắt nào khác

Nếu không tận dụng công nghệ…quảng bá? Làm sao để độc giả biết được câu chuyện của bạn hay và hấp dẫn ra sao? Làm sao để các Nhà xuất bản, Nhà sản xuất phim để mắt đến bạn…?

Đối với người viết văn, việc sử dụng công nghệ để tiếp thị tác phẩm thật sự không hề đơn giản. Nhưng như vậy không có nghĩa là bạn “bó chiếu” chịu chết. Dẹp bỏ nghề viết và tìm một công việc nào đó “kiếm cơm” qua ngày?

Như cuộc sống luôn có hai mặt trong mọi vấn đề. Cái được của việc tiếp cận công nghệ giúp tác giả rất nhiều. Nhưng cái mất đó chính là…thời gian. Bạn sẽ phải đầu tư kha khá thời gian cho các trang mạng xã hội, viết bài blog…Nhưng nếu biết cách sắp xếp, bạn sẽ luôn có thời gian để viết sách, kịch bản phim,...

2. Kiếm tiền online từ blog cá nhân

Vì sao lại chọn blog cá nhân mà không phải là các trang mạng xã hội khác? Hiện tại facebook đã khá bão hòa. Nếu bạn tạo một Fanpage để mời gọi mọi người đọc, like, share…bài viết của bạn khá khó khăn. Chưa kể Facebook đang sử dụng những thuật toán để hạn chế hiển thị bài viết của bạn với mọi người. Họ muốn bạn đổ tiền vào quảng cáo? Và không phải bạn nào cũng có điều kiện để “đầu tư”…Mà lợi nhuận trước mắt còn mịt mờ.

Nếu bạn không thể tự tạo một blog cá nhân miễn phí thì có thể chọn hình thức nhờ người quen, bạn bè, người thân…giúp sức. Nếu không bạn có thể chọn một công ty nhận làm blog/website với chi phí vừa phải. Nếu chịu khó tìm hiểu, các bạn sẽ biết nhiều tác giả kiếm tiền online từ blog bằng Google Adsense. 

3. Kiếm tiền online bằng việc viết bài thuê cho các blog/website khác

Rất nhiều công ty cần tuyển người viết bài content cho website của họ. Giá thành mỗi bài từ khoảng vài trăm ngàn, tùy vào nội dung, chất lượng, điều kiện…mà các công ty đặt giá với bạn.

Có lẽ ai làm tác giả cũng muốn viết truyện, viết kịch bản phim, tản văn, tiểu thuyết…. Nhưng ít khi một tác giả lại muốn làm công việc viết thuê cho người khác, nhất là viết blog/website về các sản phẩm. Nhưng sự thật để nuôi dưỡng nghề viết, đòi hỏi bạn phải linh động.

4. Kiếm tiền online bằng viết truyện/viết báo điện tử

Đây là công việc làm thêm mà trước đây tôi thường làm khi còn là sinh viên và thời gian mới ra trường. Hiện tại, có rất nhiều báo điện tử nhận các bài viết cộng tác. Bạn có thể viết dưới dạng tản văn, truyện ngắn, thơ, phóng sự, ký sự…Nếu chăm chỉ “cày”, các bạn cũng kiếm kha khá nhuận bút từ việc làm cộng tác viên cho các báo.

Để “lấy ngắn nuôi dài” bạn nên chọn một vài tờ báo uy tín, trả nhuận bút rõ ràng, đúng hẹn để cộng tác. Nếu siêng viết đều đặn, họ có thể trả thêm lương cộng tác viên cho bạn. Đây là cơ hội để bạn ổn định thu nhập. Thời gian làm việc không nhiều nên bạn có thể tập trung cho viết sách/viết kịch bản phim của chính mình. Rồi chờ cơ hội và bán những tác phẩm ấy….

• https://www.oxii.vn/. "12 nghề nghiệp liên quan đến viết lách mà bạn có thể theo đuổi". Truy cập: 18/02/2021
• Vietlachvn. "Kiếm tiền online 2019 dành cho người mới viết lách?". Truy cập: 18/02/2021.
• Nguồn ảnh: Freepik

Bạn cần được cố vấn việc làm và tìm việc, hãy click vào đây

Ngoài ra, để luôn được cập nhật thông tin tuyển dụng mới nhất, hãy tham gia vào nhóm 𝗭𝗮𝗹𝗼 của 𝗖𝗮𝗻𝗧𝗵𝗼𝗪𝗼𝗿𝗸.𝘃𝗻 cho từng lĩnh vực:

• Khối Hành chính - Nhân sự - Văn phòng 
• Lĩnh vực Sản xuất
• Lĩnh vực FMCG
• Lĩnh vực Tài chính - Kế toán
• Lĩnh vực Dịch vụ
• Lĩnh vực CNTT

• Bản tin việc làm tại Cần Thơ và khu vực ĐBSCL
• Việc làm tại Úc, New Zealand, Singapore...
• Các bước chuẩn bị hồ sơ việc làm chuyên nghiệp
• 10 bước để tìm việc làm
• 30 ngày tìm kiếm công việc mơ ước
• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ cố vấn việc làm
• Tích lũy kinh nghiệm cho công việc mơ ước của bạn
• Xu hướng nghề nghiệp của tương lai
• Kỹ năng mềm cần thiết cho công việc
• Tìm kiếm cơ hội Du học và Học bổng