1. Nên đi thực tập khi nào?

Thực ra, không ai quy định điều này cả. Tùy thuộc vào năng lực và sự hiểu biết mà bạn có thể có thể tham gia thực tập sớm hay muộn.

Ngày nay, việc tiếp cận với các kiến thức công nghệ không chỉ giới hạn ở trong các trường đại học, cao đẳng. Mà bạn còn có thể học ở bất cứ đâu, miễn là bạn đáp ứng được các yêu cầu của nhà tuyển dụng thì bạn hoàn toàn có cơ hội trúng tuyển.

Quay lại với câu hỏi “Nên đi thực tập khi nào?”. Ở đây mình sẽ tập trung vào đối tượng là các bạn sinh viên đại học, cao đẳng.

Thông thường, chương trình đại học sẽ kéo dài khoảng 4-5 năm, cao đẳng thì khoảng 2.5-3 năm. Với các bạn sinh viên thì cuối năm 3 là thời điểm thích hợp nhất để tìm một vị trí thực tập. Bởi vì sau 3 năm học ít nhiều bạn cũng tích lũy được kinh nghiệm về chuyên môn, cũng sắp ra trường và đặc biệt là thời gian học trên trường cũng có phần ít hơn so với những năm đầu.

Không nên đi thực tập quá sớm vì có thể rơi vào tình trạng chán học, bỏ học để đi làm. Thêm nữa là những năm đầu thường học khá nhiều, kiến thức cũng chưa nhiều nên dễ dẫn đến tình trạng quá tải nếu vừa học vừa làm.

Thực tập thực sự là một cơ hội tuyệt vời, cũng như là khoảng thời gian mà các bạn nên tận dụng để tích lũy kinh nghiệm thực tế, tạo tiền đề để khi ra trường các bạn không bị bỡ ngỡ, không bị rơi vào tình trạng thất nghiệp vì không làm được việc.

Vậy nên các thời điểm thực tập rơi vào khoảng cuối năm 3 hoặc giữa năm 4 là hợp lý. Vừa để tích lũy kinh nghiệm vừa để quen với môi trường doanh nghiệp, sẽ rất tốt cho công việc của bạn sau này.

2. Nên chọn doanh nghiệp lớn hay nhỏ, vừa?

Ví dụ điển hình là ngành IT. Trước khi đưa ra lựa chọn, các bạn hãy tự đặt ra câu hỏi. Doanh nghiệp lớn hay doanh nghiệp nhỏ khác nhau như thế nào?

Thực ra có rất nhiều điểm khác nhau nhưng hai khác biệt lớn nhất là quy trình làm việc và công việc phải làm.

Doanh nghiệp lớn thường sẽ có quy trình rất rõ ràng. Các công việc được phân chia rõ ràng xuống từng phòng bạn. Nếu làm việc cho doanh nghiệp lớn thì bạn thường chỉ làm một phần trong quy trình làm ra sản phẩm mà thôi. Chính vì thế, nếu như làm việc lâu năm tại đây thì bạn thường sẽ có chuyên môn cao tại một vị trí nào đó.

Ngược lại, doanh nghiệp nhỏ tuy cũng có quy trình làm việc nhưng do vấn đề về tài chính và nhân lực không thể được như các doanh nghiệp lớn nên bạn thường phải đảm đương nhiều công việc một lúc.

Vậy một câu hỏi đặt ra là nên chọn doanh nghiệp lớn hay doanh nghiệp vừa và nhỏ để thực tập? Để trả lời câu hỏi này thì các bạn hãy quay lại hỏi xem mục đích các bạn đi thực tập là để làm gì?

Nếu các bạn muốn làm nhiều, biết nhiều, chịu được áp lực và luôn sẵn sàng thay đổi, học hỏi thì chọn doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ phù hợp hơn. Còn nếu bạn muốn tìm một vị trí để trau dồi chuyên môn thật vững, ổn định thì có thể xem xét chọn một doanh nghiệp lớn để làm việc.

3. Chủ động học, chủ động hỏi, rèn sự kiên trì, lì lợm

“Thực tập không phải là cầm tay chỉ việc”. Các bạn buộc phải lưu ý điều này, nếu các bạn trông chờ việc được nhận vào thực tập và được dạy, đào tạo từ a-z thì hãy bỏ ngay suy nghĩ đó đi.

Có một thực tế là có rất ít doanh nghiệp tuyển thực tập sinh và duy trì hẳn một đội ngũ để đào tạo. Vì sao vậy? Đơn giản vì lợi nhuận và doanh thu là những gì mà bất cứ doanh nghiệp nào cũng hướng đến. Họ sẽ không phân bổ nhân lực quá nhiều cho việc đào tạo mà sẽ tập trung nhân lực vào việc tạo ra doanh thu.

Nói vậy không có nghĩa là thực tập sinh không được đào tạo, mà là được đào tạo theo hướng tự đào tạo, tự học. Gặp khó khăn bạn sẽ được sẽ được mọi người hỗ trợ chứ không phải là được cầm tay chỉ việc. Vì vậy khi tham gia thực tập bạn phải chủ động, tự học nhiều hơn. Kiên trì hơn vì công việc đôi khi không dễ dàng đâu. Lì lợm hơn vì đôi khi bạn sẽ gặp phải những vấn đề khó hoặc gặp phải những đồng nghiệp, cấp trên khó tính…

4. Cân bằng thời gian học và làm

Việc cân bằng thời gian học và thời gian làm sẽ là một bài toán đau đầu mà các bạn sẽ phải tìm cách giải quyết nếu muốn việc học và thực tập đều có kết quả tốt.

Một trong những cách làm mà mình thấy rất hiệu quả đó là bạn nên tạo ra các kế hoạch trong ngày, trong tuần thậm chí là trong tháng. Vì khi vừa học vừa làm thì khối lượng công việc tăng lên khá nhiều, vậy nên nếu không có kế hoạch rõ ràng thì sẽ rất khó để kiểm soát. Có một tip mà hay đó là phân chia rõ ràng công việc và học tập. Ví dụ như lên công ty bạn có thể cố gắng hoàn thành công việc trên công ty, về nhà sẽ tập trung giải quyết các công việc học tập. Bạn cũng nên để cho mình những deadline và ép mình phải hoàn thành nó. Tất nhiên là lúc đầu các bạn sẽ bị lỡ nhiều và đôi khi chán nản, khó có thể tránh khỏi việc một trong hai sẽ lấn át việc còn lại, nhưng hãy kiên trì. Những lúc đó các bạn phải biết ưu tiên việc nào quan trọng hơn để hoàn thành.

Hãy nhớ, cân bằng thời gian rất khó nhưng là điều có thể vượt qua được, làm chủ được việc quản lý thời gian sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn rất nhiều.

5. Đừng quá đặt nặng vấn đề lương hay trợ cấp

Thông thường các công ty, doanh nghiệp đều hỗ trợ lương, trợ cấp cho thực tập sinh. Nhiều hay ít tùy thuộc vào từng công ty, vị trí thực tập và khả năng của các bạn thực tập sinh. Nếu các bạn làm ở các công ty lớn thì trợ cấp thường cao hơn, đơn giản là do tài chính của các công ty lớn thường chủ động hơn so với các công ty nhỏ. Còn nếu các bạn làm tại các công ty nhỏ, đặc biệt là các công ty mới thành lập (startup) thì thường lương sẽ khá thấp hoặc thậm chí là không có lương do tài chính của công ty chưa có.

Đừng đặt nặng vấn đề tiền lương trong giai đoạn này, mà hãy xem nếu làm ở doanh nghiệp đó bạn sẽ học được gì, làm việc ở đó có giúp các bạn giỏi hơn không, mở mang đầu óc hơn không? Có giúp ích gì được cho kiến thức của bạn trong tương lai không? Hay chỉ đơn giản là làm việc ở đó bạn có thấy thoải mái hay không?

Thời gian là những gì rất quý giá khi các bạn tham gia thực tập. Đừng vì mức lương thực tập mà chọn một công việc nhàn hạ rồi chẳng giúp bạn học hỏi được gì. Để khi nhìn lại bạn lại tiếc rằng mình đã lãng phí từng đó thời gian, lẽ ra mình đã học được nhiều hơn thế!

1. Sự quan sát

Đây là điều quan trọng hơn hết, nó có giá trị lớn về việc học hỏi kinh nghiệm. Và không giống như ở trường, đây là một thế giới thực tế. Bạn sẽ sử dụng quá trình nghỉ ngơi sau một khóa học vào đây. Những đồng nghiệp của bạn biết bạn là một nhân viên mới và muốn giúp đỡ bạn, nhưng họ không thể dành nhiều thời gian giải thích mọi thứ cho bạn biết. Vì vậy khi họ trả lời những câu hỏi của bạn hoặc chỉ cho bạn cách thực tập, điều quan trọng nhất là bạn phải chú ý. Hơn cả sự chú ý đó, bạn cần quan sát về những gì đang diễn ra xung quanh bạn. Những đồng nghiệp của bạn sẽ nói chuyện với nhau như thế nào? Họ đối xử với cấp trên như thế nào? Đâu là những mục tiêu và mối quan tâm lớn của họ? Học hỏi văn hóa công sở và văn hóa giao tiếp với khách hàng thông qua họ.

2. Tìm kiếm người cố vấn

Tìm cho bạn một người có khả năng trả lời những câu hỏi của bạn và hỗ trợ cho quá trình thực tập của bạn. Hỏi về công việc, về công ty, và về mỗi lĩnh vực. Khám phá ra việc làm cách mà họ luôn đi lên trong sự nghiệp của họ, và những lời khuyên nào mà họ dành cho bạn. Thiết lập mối quan hệ tốt với họ. Những người đó có thể hỗ trợ bạn trong một thời gian dài kể cả sau khi bạn kết thúc quá trình thực tập tại đó. Nhưng phải công bằng trên mối quan hệ đối tác hai chiều này đem lại lợi ích cho bạn và cả hai. Đừng chỉ nhận lấy hoặc cho đi. Đề xuất sự giúp đỡ đối với người cố vấn của bạn về những dự án đặc biệt hoặc các hoạt động khác của họ, điều có thể không phải là bổn phận của bạn. Làm cho chính bạn trở nên có giá trị đối với người cố vấn của bạn.

3. Chấp nhận thực tế

Bạn có thể gặp phải một số cản trở trong việc thực tập của mình, điều đó sẽ làm cho bạn cảm thấy kém năng lực và chán nản, hoặc chỉ đơn giản là bạn bị lạc lõng. Chắc chắn là bạn sẽ không quyết định được những điều quan trọng xung quanh bạn. Vì rốt cuộc bạn chỉ là một thực tập sinh. Bí quyết để cho mọi việc tốt hơn là làm một công việc nổi bật với những nhiệm vụ được phân công. Sau đó hãy yêu cầu nhiều hơn. Đảm nhận bất cứ những gì bạn có thể và thể hiện rằng bạn có thể làm nó một cách nhanh chóng và chính xác. Thậm chí nếu đó là những công việc bình thường như việc sắp xếp giấy tờ, các thứ linh tinh vụn vặt trên bàn làm việc của mọi người, thì sự nhiệt tình và nỗ lực của bạn sẽ được công nhận, được đánh giá cao và được mọi người ghi nhớ.

4. Chuyên nghiệp

Nhớ rằng, thời gian thực tập là lúc quan trọng để sắp đặt cho bạn một công việc trong tương lai và cần phải có những hành động hết sức chuyên nghiệp. Đừng thể hiện sự chậm trễ, tán gẫu qua điện thoại, nghỉ giải lao quá nhiều trong giờ làm việc hoặc mang cuộc sống cá nhân vào nơi làm việc. Thể hiện một nhân viên chuyên cần, hết lòng với công việc và học hỏi mọi người.

5. Đánh giá mục tiêu cho tương lai

Một trong những điều tốt nhất để bạn học hỏi từ quá trình thực tập của mình là bạn có thể đánh giá được sự nghiệp trong tương lai của bạn. Về việc bạn có đang theo đuổi hướng đi đúng trong công việc của mình hay không? Bạn có đang thích thú với công việc đó? Đó có phải là những gì bạn đã trông chờ? Bạn có thể phác họa ra chính bạn đang làm công việc tương tự đó và có cảm thấy hạnh phúc với nó? Nếu không, bạn cần phải đánh giá lại mục tiêu công việc của bạn. Bàn luận về sự lựa chọn của bạn với những người tư vấn khi bạn quay trở lại trường.

Tổng hợp bởi CanThoWork.

• Career Builder. "Những thực tập sinh cần lưu ý điều gì?" Truy cập: 11/01/2022.
• Kiên Nguyễn Blog. "Thực Tập Sinh: 5 điều cần lưu ý khi đi thực tập tại doanh nghiệp." Truy cập: 11/01/2022.
• Nguồn ảnh: Freepik

• Lý giải Kỹ thuật Pomodoro
• Science Of Persuasion
• Thuật ngữ tiếng Anh chuyên ngành Xuất nhập khẩu
• Những công việc PMET dài hạn có nhiều hơn ở Singapore
• Làm thế nào để tìm nơi thực tập tốt trước khi ra trường?
• Chương trình thực tập, giao lưu sinh viên quốc tế và cơ hội làm việc
• Làm việc tự do và tự làm chủ
• Thị thực “lao động kỳ nghỉ đầu tiên” (First Work and Holiday visa)
• Làm thế nào để có trải nghiệm công việc và tích lũy kinh nghiệm?
• Thi thử IELTS hoàn toàn miễn phí, trải nghiệm 4 kỹ năng như thi thật tại New Windows