IQ là một chỉ số khó nói. Bởi vì không có bằng chứng nào, mà chúng tôi được biết, có thể giải thích rõ ràng ứng dụng của chỉ số IQ. Có nhiều công ty cho rằng các bài tập rèn luyện trí não trực tuyến có thể cải thiện nhận thức. Và tôi đã xem lại các giả thuyết đó 6 lần trong 15 năm qua, bởi vì tôi luôn hy vọng rằng sẽ có ai đó giải quyết được vấn đề, nhưng câu trả lời luôn chỉ có một. Bạn chơi các trò chơi rèn luyện trí não để chơi tốt hơn rất nhiều ở trò chơi đó và chơi tốt hơn một chút ở các trò chơi tương tự. Nhưng việc phân loại các trò chơi, vốn vẫn đang nặng về nhận thức, hoàn toàn không ảnh hưởng đến hiệu suất của bạn. Hoàn toàn không.

Vì vậy, vấn đề cốt lõi là làm thế nào để nâng cao chỉ số IQ. Không ai biết cả. Tôi có thể chỉ cho bạn cách ngăn chỉ số IQ giảm sút do tuổi già. Thật ra, điều đó không quá tệ, bởi vì chỉ số IQ linh hoạt bắt đầu suy giảm khi bạn 20 tuổi và tăng tốc nhanh chóng. Rèn luyện và duy trì sức khỏe thể chất là cách phòng ngừa tốt nhất, vì vậy việc tập luyện thể chất là đủ. Kỳ lạ đúng không? Tại sao vậy? Não của bạn cần oxy sạch, cung cấp đủ oxy và tập thể dục như cử tạ. Tập thể dục kỵ khí và hiếu khí, cả hai dường như rất hiệu quả trong việc ngăn chặn sự suy giảm nhận thức trong suốt chiều dài sự sống. Đó là một điều thực sự hữu ích mà bạn cần biết, bởi vì đó cũng là điều duy nhất chúng ta biết.

Yếu tố dự báo tốt nhất tiếp theo về thành công suốt đời là sự tận tâm. Mặc dù trong hai khía cạnh của sự tận tâm - có tổ chức và siêng năng cần cù - yếu tố dự báo tốt hơn là sự siêng năng cần cù. Câu hỏi đặt ra là bạn có thể làm gì với sự siêng năng cần cù? Và câu trả lời cho điều đó cũng hơi khó khăn, bởi nó có thể chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi yếu tố di truyền. Dù vậy, bạn có thể thực hiện những thói quen cấp vi mô liên quan đến sự tận tâm của bản thân. Và tôi nghĩ rằng những thói quen vi mô tốt nhất phần nào là nhờ vào quy trình tự sáng tạo này. Tôi nghĩ điều tốt nhất bạn có thể làm liên quan đến sự tận tâm là thiết lập một số mục tiêu cho bản thân hoặc mục tiêu mà bạn thực sự coi trọng. Và quy trình tự sáng tạo sẽ giúp chúng ta thực hiện điều đó. Về cơ bản, quy trình tự sáng tạo này giúp bạn phân tích tình huống của cuộc sống hơn là phân tích tâm lý.

Vì vậy, đại khái là bạn sẽ phải nỗ lực trong cuộc sống. Và, bạn cần có động lực để làm điều đó. Vậy, đâu là nguồn động lực tiềm năng? Bạn có thể nghĩ về chúng theo “Mô hình 5 tính cách lớn”(Big Five manners). Nếu bạn hướng ngoại, bạn muốn có bạn bè. Nếu bạn dễ tính, bạn muốn có một mối quan hệ thân mật. Nếu bạn hiếu thắng, bạn muốn giành chiến thắng trong các cuộc thi. Nếu bạn cởi mở, bạn muốn tham gia vào hoạt động sáng tạo. Nếu bạn bất ổn, bạn muốn có sự an toàn. Đó là tất cả những nguồn động lực tiềm ẩn mà bạn có thể điều chỉnh cho phù hợp với cá tính của bản thân.

Tuy nhiên, có những khía cạnh mà bạn muốn xem xét cho cuộc sống của bạn. Chúng tôi đã hỏi mọi người "Nếu bạn có thể có cuộc sống như bạn muốn trong vòng 3-5 năm, nếu bạn chăm sóc bản thân đúng cách, bạn muốn gì từ các mối quan hệ bạn bè, bạn muốn gì từ mối quan hệ thân thiết, bạn muốn cấu trúc gia đình như thế nào, bạn muốn gặt hái điều gì trong sự nghiệp, bạn sẽ sử dụng thời gian ngoài công việc như thế nào và bạn sẽ điều hòa sức khỏe tinh thần và thể chất như thế nào, gồm cả cách bạn sử dụng các chất kích thích. Bởi, chẳng hạn như, chứng nghiện rượu là một cách để gia tăng sự trầm cảm và cướp đi mạng sống của 5-10% con người, bạn nên kiểm soát điều đó.

Và sau đó, bạn có thể bắt đầu phát triển tầm nhìn về những gì bạn muốn cuộc sống của bản thân trở thành. Điều này gắn kết với mục tiêu sống của bạn. Sau khi thiết lập được mục tiêu, bạn chia mục tiêu thành các quá trình vi mô mà bạn có thể thực hiện. Quá trình vi mô, từ đó, đã trở thành phần thưởng phân theo tỷ lệ trong mối quan hệ nhân quả của chúng với mục tiêu.Và, mối liên hệ của chúng trong hệ thống phần thưởng khuyến khích của bạn. Hệ thống phần thưởng kích thích hoóc-môn hưng phấn dopamine và đó là điều giúp bạn tiếp tục tiến về phía trước. Cách thức hoạt động của hoóc-môn này là hoạt động tốt hơn nếu nó tạo ra cảm xúc tích cực hay khi nó có thể thấy bạn tiến tới một mục tiêu có giá trị. Ý nghĩa của điều đó là gì? Tốt hơn hết là bạn nên có một mục tiêu có giá trị. Nếu không, bạn không thể có được động lực tích cực khi tập luyện. Về nguyên tắc, mục tiêu càng có giá trị thì quá trình vi mô càng gắn liền với mục tiêu. Hãy bắt đầu tích lũy điện tích dương hay sự tích cực. Điều này có nghĩa là bạn thức dậy vào buổi sáng và cảm thấy hào hứng chào đón một ngày mới, bạn đã sẵn sàng.

Và, những gì bạn cần làm tiếp theo là rõ ràng và cụ thể lý tưởng lâu dài của bản thân. Có thể bạn cũng cần biết rõ những nơi bạn muốn tránh xa, để bạn sợ hãi khi thất bại cũng như hào hứng với thành công. Bởi vì điều đó cũng hữu ích, bạn xác định mục tiêu, bạn làm điều đó với tư cách độc đáo của chính bạn, bạn muốn xác định mục tiêu khiến bạn phải thốt lên: “Ồ. Nếu điều đó có thể xảy ra như một kết quả của những nỗ lực của tôi, đó rõ ràng sẽ rất đáng giá ”. Bởi vì câu hỏi luôn là "Tại sao phải làm điều gì đó?" Vì “không làm gì” thì rất dễ dàng. Bạn chỉ việc ngồi đó, và bạn không làm gì cả. 

Câu hỏi đặt ra là “Tại sao bạn lại làm bất cứ điều gì?” và đó là cách nó phải như vậy. Bạn cần phải xác định rằng nó đáng giá. Và, sau đó, câu hỏi tiếp theo có thể là “Bạn nên tìm kiếm những thứ đáng giá ở đâu?”. Bạn có thể tham khảo tính cách của bản thân và cách mọi người với các tính cách khác nhau tích lũy giá trị trong suốt cuộc đời của họ. Bạn không cần phải có tất cả những thứ như gia đình, bạn bè, sự nghiệp, mục tiêu học tập, kế hoạch dành cho thời gian rảnh, sự chú ý đến sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn, v.v. nhưng tốt hơn hết bạn nên có hầu hết chúng. Đó là cuộc sống. Và, nếu bạn không có bất kỳ thứ nào trong số đó, thì tất cả những gì bạn còn lại là đau khổ và sự chịu đựng. Đó là một điều tồi tệ dành cho bạn.

Một khi bạn thiết lập cấu trúc mục tiêu theo nhiều cách, hãy cố gắng tìm ra con người bạn đang cố gắng trở thành, hướng đến mục tiêu đó và sau đó sử dụng mọi thứ bạn đã học làm phương tiện tạo dựng nên con người mà bạn muốn trở thành. Đó chính xác là những gì bạn nên làm khi còn học ở các trường Đại học và Cao đẳng. Và, y tôi thực sự là “con người mà bạn muốn trở thành”, không phải “con người mà bạn nên trở thành”. Ngay cả khi hai cụm từ đó có thể tương tự nhau, cần phải phân biệt chúng, bởi vì chúng phần nào trở lại với vấn đề về quá trình vi mô. Bạn sẽ cố gắng siêng năng cần cù hơn khi “muốn”, thay vì “cần phải”.

Đầu tiên, hãy xác định mục tiêu của bạn, bởi vì làm sao có thể đạt được mục tiêu nếu bạn không biết nó là gì. Thường thì mọi người cũng không xác định rõ mục tiêu, bởi vì họ không thích chỉ định ra các điều kiện thất bại. Nếu bạn cứ mơ hồ và mù mờ, bạn sẽ không biết khi nào bạn thất bại. Điều này thực sự dễ dàng bởi vì nó nằm ở việc làm không tốt, và mọi người có thể nói, "Chà, tôi thực sự không muốn biết khi nào tôi thất bại vì điều đó thật đau đớn. Vì vậy, tôi sẽ luôn mù quáng về thời điểm thất bại.". Điều đó cũng tốt thôi, ngoại trừ việc bạn sẽ luôn thất bại và chỉ nhận ra điều đó khi bạn thất bại nặng nề và chấm hết. Điều đó có thể dễ dàng xảy ra khi bạn 40 tuổi. Vì vậy, tôi khuyên bạn không nên để sự mù quáng có chủ đích đó xảy ra. Bạn có thể biết nhưng bạn hãy chọn không, để sau đó có thể thiết lập được cấu trúc mục tiêu. Khi đó, bạn sẽ nghĩ "Được rồi, nếu tôi có thể có cuộc sống như vậy, thật đáng sống" dù thực tế là cuộc sống có mục tiêu sẽ gây ra sự lo lắng và thử thách, một vài đau khổ và mất mát. Rõ ràng mà nói, mục tiêu của bạn là có tầm nhìn cho cuộc đời bạn. Nhờ đó, tất cả mọi điều bạn làm đều là lời giải thích cho nỗ lực của bạn.

Bạn cần làm gì sau khi đã có tầm nhìn và mục tiêu? Bạn chuyển sang các quá trình vi mô. “Đây là mục tiêu mà tôi đang hướng tới. Bây giờ làm thế nào để hệ thống tự vận hành ngày này sang ngày khác, tuần này sang tuần khác, tháng này qua tháng khác?” Và, đó là khi những thứ như lịch biểu như Google Calendar có thể trở nên hữu ích một cách khó tin. Lên kế hoạch, lập lịch trình và bám sát nó. 

Quy tắc khi làm việc với lịch trình là gì? Đó không phải là một sự gò ép hay tra tấn. Vấn đề là bạn đang thiết lập loại lịch trình nào? “Chà, tôi nên làm điều này, tôi phải làm điều này, sau đó, tôi phải làm điều này, sau đó tôi phải làm điều này, và sau đó tôi chỉ chơi trò chơi điện tử. Vì ai lại muốn làm tất cả những điều mà tôi phải làm.” Sai!

Thiết lập kế hoạch và lịch trình là để bạn có một ngày như ý muốn. Đó là thủ thuật, như kiểu “Tôi có ngày mai để lên lịch trình như đó là ngày tốt nhất mà tôi có thể có.” Thực tế mà nói, nó sẽ như thế nào? Bạn lập lịch trình cùng một chút trách nhiệm, bởi nếu bạn có ý thức, một trong những điều bạn sẽ an ủi bản thân vào cuối ngày sẽ là bạn không ở trong tình trạng tồi tệ hơn so với đầu ngày. Đúng không? Đó là một ngày ngu ngốc và bạn có một loạt ngày liên tiếp trong cùng một hàng để tự đào hố chôn chân bản thân. Xin lỗi, đó không phải là một chiến lược tốt, mà là một chiến lược tồi.

Có thể 20% thời gian trong ngày đòi hỏi bạn trách nhiệm và nghĩa vụ hoặc có thể nhiều hơn thế, tùy thuộc vào việc bạn bị trễ tiến độ đến mức nào. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn có thể tự hỏi bản thân "Được rồi, tôi có những nhiệm vụ này, tôi phải lên kế hoạch cho mọi việc. Tỷ lệ phần thưởng cho các trách nhiệm này là bao nhiêu?" và bạn có thể tự hỏi bản thân như đang thương lượng với nhân viên của bạn. “Được rồi, ngày mai bạn có việc cần làm. Vì vậy tôi muốn bạn làm việc vào ngày mai.” Bạn có thể nói, “Bạn định làm gì cho tôi để tôi làm việc cho bạn?” Bạn có thể tự hỏi mình điều đó. Có thể, "Bạn làm công việc trong một giờ và sau đó bạn có thể chơi trò chơi điện tử trong 15 phút." Tôi không biết điều gì có thể khơi gợi sự hào hứng cho bạn, nhưng bạn phải thương lượng và không độc đoán với bản thân, như khi bạn đàm phán với một người mà bạn quan tâm, một người mà bạn muốn họ làm việc hiệu quả và có một cuộc sống tốt đẹp. 

Đó là cách bạn lập lịch trình và sau đó bạn nhìn vào ngày đó và nghĩ, "Chà, thật tốt nếu tôi có một ngày như thế." Tuyệt vời đấy! Nhưng bạn vô dụng và tồi tệ, nên có thể bạn sẽ chỉ bắn trúng mục tiêu với độ chính xác khoảng 70%. Nhưng, đó cũng đã là hơn con số 0. Ngay cả với độ chính xác 50%, có một quy tắc khác là nhắm tới 51% hoặc thậm chí chỉ là 50,5% vào tuần tới. Bởi vì bạn sẽ bắn trúng đích khi mọi thứ lặp lại theo một cách tích cực và xoắn ốc đi lên. Đó là một cách mà bạn có thể bắt tay vào làm với sự tận tâm. Đó là kế hoạch cuộc đời mà bạn muốn có và bạn phần nào thực hiện điều đó bằng cách liên hệ với các chuẩn mực xã hội ít nhiều giúp giải cứu bạn.

Một cách khác để giải cứu chính bạn khỏi hố sâu của sự lười biếng là trò chuyện một chút với bản thân như thể bạn không thực sự biết bạn là ai. Bởi vì nếu bạn biết bạn là người như thế nào, bạn sẽ không làm những gì được bảo, hay chính xác là bạn sẽ không làm những gì bạn tự bảo bạn phải làm. Bạn chắc hẳn đã có thể nhận thấy điều đó. Điều đó cũng tương tự như một nhân viên tồi và thậm chí là một ông chủ tồi hơn, và cả hai đều làm việc cho bạn. Bạn không biết bạn muốn làm gì và sau đó khi bạn tự nhủ phải làm gì đó, bạn vẫn không làm. Vì vậy bạn nên tự sa thải chính bạn và tìm người khác để cho một trận…

Để có thêm thông tin chi tiết và rèn luyện kỹ năng tiếng Anh, hãy xem qua đoạn phim ghi hình (video) và lời thoại gốc bằng tiếng Anh.

• Jordan B Peterson Clips. "What To Do To Be Successful ". Đăng tải vào 15/05/2012, truy cập vào 28/08/2020.
• Nguồn ảnh: Freepik

• Định hướng nghề nghiệp cho tương lai & Cách chọn nghề phù hợp với bản thân
• Những kỹ năng mà các nhà tuyển dụng mong muốn
• 2 điểm duy nhất mà người quản lý đánh giá ứng viên
• Một người cố vấn có thể hỗ trợ cho sự nghiệp của bạn như thế nào?
• 10 xu hướng nổi bật trong thị trường việc làm toàn cầu vào năm 2021
• 10 công việc đòi hỏi kỹ năng tư duy sáng tạo
• Tìm kiếm thông tin về việc làm theo từng lĩnh vực, ngành nghề
• Quy trình tuyển dụng 7 bước chuẩn
• Chương trình thực tập và trải nghiệm làm việc ở các tổ chức quốc tế
• Bản tin việc làm tại Cần Thơ và khu vực ĐBSCL