Mặc dù nền kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi, điều đó không nhất thiết đúng cho mọi ngành nghề và tỉnh thành. Cho thôi việc tạm thời hoặc chấm dứt hợp đồng lao động hoàn toàn vẫn đang diễn ra rất thường xuyên.

Theo tổ chức phi lợi nhuận về nghiên cứu và phân tích RAND, lao động trong lĩnh vực giải trí và nhà hàng - khách sạn là những người chịu ảnh hưởng nhiều nhất. ^[2]

Tương tự vậy, một số tỉnh thành thì chịu ảnh hưởng bởi tình trạng thất nghiệp nhiều hơn những nơi khác.

Vậy thì chúng ta có thể làm gì nếu rơi vào tình huống đầy thách thức như thế và muốn nhanh chóng bắt đầu làm việc trở lại? Có thể bạn sẽ muốn cân nhắc việc cái thiện các kỹ năng hiện có và chuyển đổi các kỹ năng sang một lĩnh vực khác đang tuyển dụng lao động. Và, tin tốt là luôn có những nguồn lực sẵn có giúp chúng ta đạt được điều đó.

Dù việc trở lại thị trường việc làm thì luôn đầy thách thức, khi bạn làm từng bước một, mọi việc như quản lý quy trình tìm kiếm việc làm, quảng bá năng lực cá nhân, nhận được lời mời làm việc và bắt đầu một chặng đường mới trong sự nghiệp sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Nếu bạn chưa nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp, thì bây giờ là lúc bắt đầu chủ động giành lấy quyền lợi cho bản thân. 

Mặc dù trợ cấp thất nghiệp có thể sẽ không bằng số tiền lương gần nhất của bạn, số tiền trợ cấp thất nghiệp đó cũng sẽ giúp bạn chi trả các chi phí sinh hoạt cơ bản khi chưa có việc làm.

Lưu ý: Bạn cũng có thể cân nhắc ký thêm phụ lục hợp đồng

Một trong những câu hỏi hay quyết định khó khăn nhất là liệu bạn muốn tiếp tục tìm kiếm một công việc trong cùng ngành nghề lĩnh vực hiện tại hay liệu bạn sẵn sàng cân nhắc chuyển đổi ngành nghề (kể cả đó chỉ là một công việc tạm thời).

Một trong những cách để đánh giá tiềm năng của thị trường lao động dành cho những người có bộ kỹ năng tương tự như bạn là tìm kiếm các thông tin tuyển dụng trên các trang web tuyển dụng trực tuyến hàng đầu, trong đó có Indeed. Nếu bạn không thấy có nhiều tin tuyển dụng nhắc đến các kỹ năng mà bạn có, có lẽ đây là lúc để bạn theo đuổi các lựa chọn khác.

Một câu hỏi khác mà bạn cần trả lời là “Bạn có thể tiếp tục duy trì sinh hoạt như hiện tại thêm được bao nhiêu lâu nếu vẫn chưa có việc làm?”. Nếu bạn không thể trang trải được cuộc sống cho đến khi “công việc tìm đến bạn” - cũng như nhiều người khác - đó chính là một chỉ báo khác cho biết rằng đã đến lúc bạn phải thay đổi.

Bước đầu tiên trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp là xác định các kỹ năng chuyển đổi mà bạn có. Các kỹ năng giúp bạn đủ điều kiện làm một công việc cũng có thể dễ dàng giúp bạn đủ điều kiện làm một công việc khác.

Ví dụ: kỹ năng giao tiếp, dịch vụ khách hàng, làm việc nhóm và quản lý thời gian,... mà bạn đã sử dụng ở môi trường làm việc tại khách sạn có thể giúp bạn đủ điều kiện cho nhiều vị trí khác trong lĩnh vực buôn bán lẻ, bệnh viện, tài chính hay dịch vụ khách hàng.

Bạn có thể sử dụng các công cụ và danh sách bên dưới để kiểm tra các kỹ năng có thể chuyển đổi của bản thân.

• Skills Matcher tool
• Transferable Skills Checklist (Danh sách kiểm tra kỹ năng có thể chuyển đổi)
• Transferable Skills Worksheets (Bảng liệt kê các kỹ năng có thể chuyển đổi)

Điều cần thiết là dành thời gian để khám phá những gì bạn muốn làm với công việc tiếp theo. Về lâu dài, việc đặt ra các mục tiêu việc làm sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian tìm việc và ứng tuyển.

Trong một cuộc phỏng vấn, cố vấn nghề nghiệp,Phyllis Mufson, đã nói “Quy tắc 'đo ba lần cho một lần cắt' của thợ mộc cũng có thể áp dụng được trong việc lựa chọn nghề nghiệp, bởi, nếu bạn bỏ qua việc tự đánh giá và tìm tòi nghiên cứu, thì có khả năng bạn sẽ mất thời gian nộp hồ sơ ứng tuyển cho những công việc không phù hợp hoặc cuối cùng bạn nhận ra rằng công việc đó không phù hợp (làm việc không hiệu quả, căng thẳng liên tục, suy giảm sự tự tin,...). "

Quan trọng: Biết được điều bạn thật sự muốn làm cũng quan trọng như biết bản thân có kỹ năng nào, và việc nỗ lực tìm kiếm một vị trí mà bạn tận hưởng công việc là hoàn toàn hợp lý. Hãy sử dụng các công cụ đánh giá sẵn có bên dưới như một bảng hướng dẫn bạn đi đúng hướng trên con đường sự nghiệp.

CareerOneStop’s Interest Assessment: Trả lời 30 câu hỏi bằng tiếng Anh về những gì bạn thích cũng như những gì bạn không thích làm để nhận được một số gợi ý nghề nghiệp phù hợp nhất dành cho bạn.

Ngoài ra, cũng có nhiều công cụ đánh giá nghề nghiệp trực tuyến, nhanh chóng, dễ thực hiện và miễn phí khác nhau mà bạn có thể sử dụng để đưa ra ý tưởng về những công việc phù hợp.

Khi công việc phù hợp hóa ra lại không như bạn kỳ vọng hay mong đợi, điều bạn cần làm là dành thời gian để cập nhật kỹ năng của bản thân.

Bạn có thể tham gia các lớp học miễn phí để nâng cao kỹ năng và thúc đẩy bạn bước vào thị trường việc làm. Hơn thế nữa, các kỹ năng và chứng chỉ đạt được trong các lớp học ấy hoàn toàn có thể được đưa vào sơ yếu lý lịch, CV hoặc hồ sơ ứng tuyển của bạn.

Dưới đây là một số cách để nâng cấp bộ kỹ năng của bạn:

• Các lớp đào tạo miễn phí và chi phí thấp
• Các lớp học máy tính trực tuyến miễn phí
• Các lớp chứng chỉ nghề nghiệp của Google
• LinkedIn Learning: Các khóa học miễn phí để học các kỹ năng cho các vị trí công việc trong lĩnh vực kỹ thuật số, vốn đang được được chào đón như hiện nay

Bước tiếp theo là kết hợp nghề nghiệp trước đây, kỹ năng và trình độ của bạn với công việc mới tiềm năng. Có một số công cụ bạn có thể sử dụng để giúp bạn trong quá trình này.

• mySkills myFuture
• Skills Profiler

Giá trị công việc của bạn cũng quan trọng không kém. Không ai muốn làm ở một nơi mà văn hóa doanh nghiệp hay sứ mệnh của tổ chức không phù hợp với các giá trị đạo đức hoặc niềm tin sẵn có của chính họ.

Lưu ý: Không có câu trả lời đúng hoặc sai. Những công cụ này được thiết kế để giúp bạn xác định những gì bạn muốn làm chứ không phải cho bạn biết bạn nên làm gì.

Sau khi bạn đã dành thời gian kết nối cái bạn có với yêu cầu của các lựa chọn công việc, hãy lập danh sách các công việc mà bạn quan tâm nhất. Bạn có thể tham khảo và tìm hiểu thêm về từng vị trí công việc, mô tả công việc, mức lương và triển vọng nghề nghiệp tại các trang web như:

• Mục “Tìm hiểu về việc làm” tại trang Canthowork
• Joboko
• timviec365

Bạn có thể xem xét các công việc theo nhóm nghề nghiệp, mức lương trung bình, trình độ học vấn bắt buộc, yêu cầu đào tạo và số lượng công việc mới của dự án. Hoặc, nhập tên một nghề nghiệp vào hộp tìm kiếm để truy cập ngay vào thông tin chi tiết về công việc đó.

Bí quyết: Khi bạn tìm hiểu và đọc thông tin về nhiều công việc khác nhau, bạn có thể sẽ muốn điều chỉnh lại danh sách của bản thân cho phù hợp. Những gì nghe có vẻ là một lựa chọn tốt phút ban đầu có thể không còn được xem trọng trong danh sách của bạn nữa khi bạn biết thêm về nó.

Để được tuyển dụng nhanh chóng, điều nghe có vẻ hợp lý nhất cần làm là nhắm mục tiêu vào các công việc thuộc ngành đang phát triển và càng phù hợp với phẩm chất và năng lực của bạn càng tốt.

Bất chấp đại dịch, vẫn có những ngành công nghiệp đang tuyển dụng và cần nhiều nhân lực. Trang Marketplace và Indeed đã nhấn mạnh các lĩnh vực đang phát triển, bao gồm bán lẻ, xây dựng, mua sắm trực tuyến và một số lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, trợ lý điều dưỡng, trợ lý vật lý trị liệu, công nhân xây dựng, nhà phân tích hoạt động, cố vấn tài chính, nhà phát triển web, nhà phát triển phần mềm và nhà phân tích bảo mật thông tin. ^[3][4]

Trong khi đó, ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP HCM, dự báo nhu cầu thị trường lao động trong giai đoạn 2021 đến 2025 tại Việt Nam nói chung và TP HCM nói riêng chủ yếu tập trung vào 10 nhóm ngành, nghề gắn với sự phát triển kinh tế số: 

1. khoa học máy tính, công nghệ thông tin - kỹ thuật phần mềm - an toàn thông tin, truyền thông đa phương tiện; 
2. công nghệ cơ khí - tự động hóa, điện - điện tử, công nghệ dệt - sợi - may;
3. công nghệ thực phẩm, công nghệ sinh học - hóa, công nghệ nông - lâm - thủy sản; 
4. kiến trúc, xây dựng, khoa học môi trường, khoa học vật liệu; 
5. thiết kế, mỹ thuật ứng dụng; 
6. kinh tế - thương mại, quản trị kinh doanh, marketing - digital marketing, logistics, tài chính;
7. du lịch và lữ hành, dịch vụ nhà hàng - khách sạn; 
8. khoa học xã hội - luật - quản trị nhân sự và ngôn ngữ; 
9. y, dược, chăm sóc sức khỏe - chăm sóc sắc đẹp; 
10. sư phạm kỹ thuật, sư phạm giáo dục, tâm lý - xã hội

Ngoài ra, cũng có các một số yêu cầu đối với nhân lực tiêu chuẩn quốc tế như:

• đáp ứng nhu cầu việc làm sau khi ra trường, 
• thích nghi - dễ chuyển đổi điều kiện công việc, 
• dễ đào tạo nâng cao, 
• kỹ năng mềm, ngoại ngữ thành thạo, 
• năng suất lao động cao, 
• tầm bao quát tốt và 
• khả năng sáng tạo độc lập.^[5]

Mỗi ngành đều bao gồm nhiều công việc khác nhau mà bạn có thể nhắm mục tiêu trong quá trình tìm việc làm. Hãy đối chiếu danh sách các lựa chọn công việc hàng đầu của bạn với danh sách các ngành tăng trưởng để xem chúng tương thích và phù hợp với nhau như thế nào.

Hãy bắt đầu tìm kiếm các thông tin, thông báo tuyển dụng để hiểu hơn về các yêu cầu đối với các vị trí công việc mà bạn quan tâm, sau đó điều chỉnh sơ yếu lý lịch và CV của bạn sao cho phù hợp nhất có thể. Khi chuẩn bị hồ sơ ứng tuyển, hãy làm nổi bật các kỹ năng mà bạn cho là phù hợp với công việc nhất.

Quan trọng: Điều quan trọng là phải điều chỉnh sơ yếu lý lịch, CV và hồ sơ ứng tuyển sao cho các nhà tuyển dụng tiềm năng thấy rằng bạn có đạt đủ các yêu cầu mà họ đang tìm kiếm.

Bạn sẽ muốn cho những nhà quản lý tuyển dụng hay những nhà quản lý đang có nhu cầu tuyển dụng (cũng như phần mềm mà họ sử dụng để lọc hồ sơ) thấy rằng bạn là một ứng viên sáng giá cho vị trí tuyển dụng.

Điều này đồng nghĩa với việc bạn cần phải tùy chỉnh các tài liệu trong bộ hồ sơ của bạn mỗi lần nộp hồ sơ ứng tuyển. Hãy dành thời gian để điều chỉnh hồ sơ cho phù hợp với yêu cầu công việc của từng công ty, để thể hiện rõ rằng bạn là một ứng viên đủ tiêu chuẩn.

Có nhiều trang web việc làm khác nhau mà bạn có thể sử dụng để tìm các vị trí đang tuyển dụng tại Việt Nam, ĐBSCL, hay một số tỉnh thành cụ thể như Cần Thơ. Ví dụ:

• Vieclamcantho.com.vn
• Canthoinfo.vn
• Mekongwork
• JobsGO
• Glints.com
• MyWork.com.vn
• Indeed 
• CareerBuilder.vn
• JobStreet
• VietnamWorks
• LinkedIn

Bí quyết: Nhiều trang web việc làm hàng đầu có các ứng dụng mà bạn có thể sử dụng để tìm kiếm và nộp hồ sơ ứng tuyển ngay trên thiết bị di động.

Bạn có thể tăng tốc độ tìm kiếm việc làm bằng cách sử dụng các từ khóa và các tùy chọn tìm kiếm nâng cao như chức danh, vị trí, tên công ty, kỹ năng và loại công việc. Một cách khác để đẩy nhanh quá trình tìm kiếm việc làm của bạn là thiết lập thông báo ưu tiên khi có thông tin tuyển dụng mới.

Đôi khi, quá trình tìm kiếm việc làm có thể trở nên quá tải, nhất là khi cố gắng chuyển sang một lĩnh vực nghề nghiệp mới. Nếu bạn cảm thấy quá khó khăn, có các hỗ trợ có sẵn và miễn phí hoặc với chi phí thấp như liên hệ tới các Trung tâm việc làm,...

Nếu bạn còn là sinh viên đại học hoặc mới tốt nghiệp, hãy liên hệ với văn phòng tư vấn việc làm hoặc Hội cựu sinh viên để truy cập những nguồn tài nguyên có sẵn (nếu có). Nhiều trường thậm chí còn hỗ trợ sinh viên trong việc chuẩn bị hồ sơ ứng tuyển, thư ứng tuyển, tìm việc và chuẩn bị cho buổi phỏng vấn. Thông qua Trường Đại học, bạn cũng có thể kết nối được với các cựu sinh viên - những người có thể giúp đỡ bạn trong quá trình tìm kiếm việc làm.

Việc truy cập vào các nguồn tài liệu trực tuyến tại chỗ hay tại nơi bạn đang sinh sống cũng là cách tìm kiếm việc làm miễn phí hoặc có chi phí thấp giúp bạn đi đúng hướng và trở lại làm việc bình thường một cách nhanh chóng nhất có thể.

1. U.S. Bureau of Labor Statistics. “Employment Situation Summary.” Truy cập: 15/09/2020. 
2. RAND. “For Leisure and Hospitality, Weak Recovery Still Looks Like Recession.” Truy cập: 15/09/2020.
3. Marketplace. “Which Jobs Are Coming Back First? Which May Never Return?” Truy cập: 15/09/2020.
4. Indeed. “What Careers Are Most In-Demand Right Now?" Truy cập: 15/09/2020.
5. Báo Người Lao Động điện tử. "Ngành, nghề nào có thu nhập cao trong năm 2021?" Truy cập: 07/01/2021.

• Alison Doyle. "How to Get Back On Your Feet After Losing Your Job". Cập nhật: 16/09/2020. Truy cập: 02/12/2020.
• Nguồn ảnh: Freepik

• PREMIUM JOBS
• Bản tin việc làm tại Cần Thơ và khu vực ĐBSCL
• Các kỹ năng trọng tâm theo xu hướng nghề nghiệp tương lai
• Giải mã vấn đề lương thưởng
• Bộ luật Lao động 2019 có gì nổi bật?
• Tìm kiếm thông tin về việc làm theo từng lĩnh vực, ngành nghề
• Cách lập kế hoạch chuẩn xác tránh tốn công, mất thời gian
• Chương trình thực tập và trải nghiệm với các tổ chức quốc tế
• Các khóa học bằng tiếng Anh
• Cách một người cố vấn hỗ trợ bạn